Перфидно искривување на историските факти

Перфидно искривување на историските факти

Ѓорѓи Малковски

Ставовите на бугарскиот амбасадор Александар Јорданов за политичката култура на општење и однесување не сакам да ги коментирам. Во тие "културни° размислувања тој зачнува перфидно и историски моменти. Имено, тој тврди дека е неправедно што за "17.000 бугарски офицери и војници загинати на територијата на Република Македонија за време на балканските војни и Првата светска војна° во Македонија нема ниту едно споме­нично обележје. Но, само да го потсетам господинот амбасадор дека во ниту една земја не се подигаат споменични обележја на окупатори. Бугарската војска, заедно со српската и грчката за време на балканските војни ја поделија Македонија и македонскиот народ на три дела, го распарчија ткивото на Македонија и удрија граници во туѓа територија. Поради тоа, тие се за најтешка осуда, а не за подигање споменици. Само ако се фрли бегол поглед на загинатите војници не само во бугарската војска, ќе се види дека најголемиот дел од војниците се токму Македонци, родени по градовите и селата во Македонија кои насилно биле регрутирани и терани да се борат за туѓи, а на штета на своите македонски интереси.

Уште потешки се "размислувањата° на амбасадорот за местото и улогата на бугарската фашистичка војска, полиција, јавна администрација и други окупаторски институции во окупирана Македонија за време на Втората светска војна. Тој се обидува многу перфидно, преку методот на компарација и неточни историографски конструкции да создаде забуна за вистинското место и улога на бугарската војска во борбите за ослободувањето на Маке­донија. Господинот амбасадор зборува за "7.000 бугарски офицери и војници° загинати во борбите во североисточна Македонија. Прво, толкав број загинати бугарски војници и офицери на почвата на Македонија ниту имало, ниту ќе има. Ова е чиста конструкција и измислица. Ако мисли на април 1941 година, тогаш бугарската војска и полиција дојде со благослов на фашистичкиот диктатор Адолф Хитлер и без ниеден испукан куршум го окупира поголемиот дел на Македонија. Немало никакви воени дејства, ниту какви било други оружени судири. Напротив, бугарскиот окупатор во Македонија владееше со силата на оружјето речиси три и пол години, за на крајот срамно да се повлече од Македонија. А, токму заробувањето на Штабот на бугарската дивизија во Скопје од страна на Германците, на 4 септември 1944 година, доведе до решението на Министерскиот совет на Бугарија да и објави војна на Германија. Дел од бугарските воени единици се повлекуваа, дел се разоружуваа од македонската војска и повторно без ниту еден испукан куршум "елегантно° се извлекуваа без да сносат во тој момент казна за сў што направија во Македонија во изминатиот период. На 4 септември 1944 година била издадена наредба од Ј.Б. Тито да се почне со напади на бугарската војска и полиција од страна на македонската војска. На 5 септември 1944 година таква наредба издава и ГШ на македонската војска. Дури на 8 септември ГШ на македонската војска упатил апел до бугарската Петта армија во Македонија да премине на страната на македонската војска. Овој предлог бил одбиен. Бугарските воени команданти докрај останале верни на Германците во Македонија, како и секогаш, играјќи подла и дволична улога и купувајќи време во надеж дека состојбата ќе се промени во нивна корист. Но, сў веќе било доцна. Значи, немало ниту еден загинат бугарски војник во судир со германската војска.

Ако, пак, бугарскиот амбасадор во Македонија мисли на "7.000 загинати бугарски војници и офицери° во завршните операции за ослободувањето на Македонија, тогаш, повторно направил груб превид или пак сака да пласира друга "вистина во размислувањата пред Божиќ°. Имено, согласно договорот од Крајова од 5 октомври 1944 година, помеѓу Тито и делегацијата на Отечествениот фронт на Бугарија, предводена од Добри Терпешев и Петар Тодоров. Тито ја усвоил молбата на бугарската делегација за учество на бугарска­та армија во борбите против германската војска на дел од територијата на поранешна Југославија. Причините се познати. Тоа бил последен момент новата влада на Бугарија да се зближи кон антифашистичките сили и да се "испере° за сите злосторства и репресии на бугарската војска и полиција на територијата на Македонија и Србија. Оттука започнуваат "активностите° за наводниот силен залет на бугарската војска за ослободувањето на Македонија. Но, истовремено од тогаш започнуваат и безграничните игри на надмудрување на бугарската војска која требало да "војува° против германската војска.

Целосно се невистинити "размислувањата° на господинот амбасадор дека, (замислете) "Првата армија во состав од 76.000 луѓе ја спроведува од 8 октомври до 19 ноември страцинско-кумановската настапувачка операција... а Четвртата армија брегалничко-струмичката...°. Ова се, господине амбасадор, комплетно неточни информации, бидејќи само како показател толкава бројка војници и офицери сигурно ќе се забележела на територијата на Македонија и стоилјадната македонска војска немало потреба да води же­стоки борби со германската војска во заминување. Вистината е дека главните борбени дејства паднале на товар на македонската војска. Не е забележан ниту еден позначаен воен судир "на 76.000 бугарска војска° со Германците. Според тоа, немало ниту ранети, а камоли дури 7.000 загинати бугарски војници. Значи, и ова "размислување° на амбасадорот е целосно конструирана невистина.

Интересни се "размислувањата° на господинот амбасадор за наводниот "ослободителен° поход на бугарската војска низ Македонија. Тука тој спомнува повеќе градови во кои, замислете, "на денешната територија Република Македонија° (Македонија ја спомнува само кога е неизбежно, а за цело време не ја спомнува македонската војска, туку наместо неа употребува квалификатив "југословенска војска°) од бугарската војска биле ослободени Куманово, Кочани, Штип... и на крајот Скопје. Повторно целосна невистина и недобронамерни "размислувања пред Божик°. Во врска со ова само ќе го цитирам Извештајот на ГШ на НОВ и ПО на Македонија до Врховниот штаб на НОВ и ПО на Југославија во врска со ослободувањето на Велес и Скопје од 16 ноември 1944 година. Во него се вели следново: "Единиците на 42-та дивизија, на 8 ноември вечерта, го нападнаа Велес и по дваесетчасовна борба го зазедоа. Бугарите разбраа од еден руски полковник при Петтата бугарска дивизија дека Велес е ослободен и Радио Софија објави, на 9 ноември, дека нивните единици го зазеле Велес во содејство со македонската НОВ. Конечно, нашите единици на 12 ноември го нападнаа Скопје, додека Петтата бугарска ди­визија беше на левиот брег на реката Пчиња и бараше од нашата команда на подрачје во Велес да и испрати материјал за поправка на минираниот мост кај Катланово. На 13 ноември утрината се заземени мостовите на Вардар во Скопје.

Кога Бугарите разбраа за овие успеси, побрзаа да влезат во Скопје и на 13 ноември попладне тргнаа од позициите на левиот брег на Пчиња. По борбите во текот на 12 и 13 ноември нашите војски на 14 ноември овладеаја со целиот град и ги пречекаа бугарските сили кои доаѓаа во колона по патот Куманово - Скопје. Радио Софија на 14 ноември објави дека тој ден во шест часот генерал Стојчев го ослободил Скопје, во кој влегле претходни­ците на генерал-мајорот Генче, со помош на месните партизани. Ваквите постапки на Бугарите предизвикаа оправдан револт кај нашите борци и народи, пред, чии очи ова се случува. Молиме, ако е можно, да се протестира кај Отечествениот фронт и да се демантира веста на Радио Софија преку "Слободна Југославија°. Исто така, молиме бугарските трупи што побргу да се повлечат од Македонија°.

Сигурно дека овој документ многу јасно ја дава вистинската слика за тоа какви биле "ослободителните мисии на новокомпонираната бугарска војска°. Според писмените сеќавања на Боро Чушкар (од 1977 година), бугарската војска, која во ноември 1944 година (веднаш по ослободувањето на Скопје) била стационирана на скопското Кале, се симнала, без знаење на македонската воена власт во Скопје, и од кај Старата железничка станица се подготвувала да учествува во свечената парада рамо до рамо со македонските војници. Цврстиот став на македонското раководство и заканата дека доколку само се обидат да парадираат низ Скопје, ќе бидат гаѓани и ликвидирани со "сите можни орудија кои ни стојат на располагање во Скопје°. Заканата имала ефект и бугарските војници се повлекле.

Барањето на господинот амбасадор за одбележување на гробовите на бугарските војници од Втората светска војна на територијата на Македонија е сосема неоправдано и провокативно. Да се одбележуваат гробови на фашистички војници кои биле окупатори во Македонија сметам дека е непримерен гест за еден амбасадор.

Сметам дека е в ред барањето на амбасадорот "пред божикната вечер... пред да биде затворена страницата на минатото треба да биде прочитана°. А што е тоа што во оваа страница "на минатото° треба да се прочита. Најпрво, да се прочита дека бугарската фашистичка војска и полиција насила влегле во Македонија и извршиле класична окупација, насила го наметнале јазикот, ја искривиле историјата, извршија класична денационализација и асимилација, нивните воени и полициски сили ги ликвидираа најголемите синови на македонскиот народ, хероите од Втората светска војна: Мирче Ацев, Страшо Пинџур, Кузман Јосифовски-Питу, Димче Мирчев, Димитар Ангелов-Габерот, Тошо Даскалот, Антева Магдалена, Васил Антевски - Дрен, Илија Антевски - Смок, Киро Атанасовски, Стеван Базерковски, Киро Бајрамовски, Мите Богоевски, Боро Божиновски, Круме Волнароски, Киро Гавриловски, Трајче Петкановски, Мицко Козар, Иван Козаров, Лазо Колевски, Орце Николов, Панче Пешев, Герас Цунев, Јовче Чучук и многу други. Да се прочита дека бугарската фашистичка полиција крена рака на малолетните ваташки де­ца, дека изврши класични масакри врз невино население во Сеченица, Горно Јаболчиште, Речани, дека изврши масовни погубувања на храбрите борци во Фојничка Пештера, Зелениково итн. Добро е да го чувате споменот за Кузман Јосифовски-Питу и, барем на него "да се исперете° во историјата. Неговата смрт е херојско дело, а загина токму против бугарската полиција и нејзините шпиони. Само на тој начин, доколку подигнете споменик пред амбасадата на Република Бугарија во Скопје, навистина ќе поверуваме во вашите "размислувања пред Божик° и заеднички, без напластеното минато, ќе гледаме во иднината, кон Европа и светот. Прошка, г. амбасадоре, прошка треба да барате од македонскиот народ и државата Република Македонија. Само така искрено ќе поверуваме во вашите "размислувања пред Божик° и заеднички ќе одиме по патот на разбирање и почит на минатото, но и на сегашноста.

(Авторот е доктор по историски науки)

http://209.85.129.132/search?q=cache:aryqKS6vwfkJ:217.16.70.245/%3FpBroj%3D1659%26stID%3D27505%26pR%3D7+%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%BE+%D0%A7%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B0%D1%80&hl=en&ct=clnk&cd=11